MUTSO Yönetim Kurulu başkanı Mustafa Ercan, İZTO ev sahipliğinde gerçekleştirilen ‘Batı Anadolu Halı Sektör Kurulu’ toplantısına katıldı.

İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB), İzmir Halıcılar ve Yer Döşemecileri Derneği (İzmir HALIMDER) ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) 23’üncü Halı, Zemin ve Duvar Kaplamaları Grubu Meslek Komitesi üyelerinin katılımı ile ‘Batı Anadolu Halı Sektör Kurulu’ toplantısı düzenlendi. 3 Temmuz Çarşamba günü İZTO ev sahipliğinde, İzmir HALIMDER Başkanı Naci Ölçen moderatörlüğünde düzenlenen toplantıya, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ercan katılım sağladı.

Toplantının açılış konuşmaları kapsamında kürsüye davet edilen Başkan Ercan şunları kaydetti: “Halıcılık ve dokumacılık, Anadolu insanının en önemli kültürel değerlerinden bir tanesi. Hepinizin bildiği gibi, Anadolu insanının ilk mesleği hayvancılık. Sonrasındaki süreçte bu hayvanların yünleri ile elde halı dokumaları başlıyor. Sanayileşme ile seri üretim başlıyor ve fiyatlar ucuzluyor makine halısı önem kazanıyor. Modern dönem ile de duvardan duvara halı dediğimiz çalışmalar ön plana çıkıyor. Sektörlerimizin ve ekonomimizin gelişmesinde teknolojinin önemini yadsıyamayız. Bunu asla göz ardı edemeyiz. Ancak teknolojinin kültürel değerlerimizi yok etmesine de izin vermemeliyiz. El halısı, son 15-20 yıllık süreçte adeta can çekişiyor. Üreticiler azaldı. Pahalılık nedeniyle tüketiciler de azaldı. Vatandaş da haklı, üretici de. Ancak pek çok ürünümüz ve kültürel değerimizde olduğu gibi, el halısı da, tarihin tozlu raflarına saklanamayacak kadar kıymetli. Bu kapsamda yapılabilecek çalışmalar, çözüm önerileri, yeni atılımlar, yeni yollar, siz değerli sektör temsilcilerinin ve bu kıymetli odalarımız ve derneklerimizin işbirliği ile değerlendirilecektir. Markalaşma bu yollardan bir tanesi. Bizler Muğla Ticaret ve Sanayi Odası olarak, yöresel ürünlerimizin korunması adına coğrafi işaret alarak tescil çalışmalarını önemsiyoruz. Böylece ürünlerimizin marka değerini oluşturmayı ve üretimin sürdürülebilirliğini sağlamayı hedefliyoruz. Bu konunun halıcık konusunda da bir ışık olmasını diliyor, sektörünüz için üzerimize düşen her hususta paylaşıma açık olduğumuzu ifade etmek istiyorum.”

İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener

İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, halı sektörünün ekonomiyi tüm dünyada büyük başarıyla temsil eden endüstrilerden biri olduğunu belirterek 15.8 milyar dolar dünya halı ihracatının içinde Türkiye’nin 2 milyar doları aşkın ihracatıyla Çin’den sonra ikinci sırada geldiğini ifade etti. Dünyada, makine dokuma halı ihracatının yüzde 39’unu Türkiye’nin yaptığına dikkat çeken Başkan Özgener, “Suni ve sentetik liflerden dokunan makine halısının ise yüzde 67’sini ihraç ediyoruz. En yakın rakibimiz olan Hindistan’ın payı sadece yüzde 11. 2019 yılı Ocak-Mayıs döneminde Türkiye’nin toplam ihracatı 2018’e kıyasla yüzde 4.4 oranında artarak 70.5 milyar dolara yükselirken, halı ihracatımız da aynı dönemde yüzde 10.5 oranında artış gösterdi ve 1.04 milyar dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu başarının istikrarlı hale getirilmesi sektörün geleceği için büyük önem taşıyor” dedi. Sürdürülebilir kalkınma ve başarı için ortak hareket etme motivasyonunu her şeyin üstünde tuttuklarını anlatan Özgener, şöyle devam etti: “Ülkemizde her sektörde olduğu gibi halıcılık sektöründe de üniversite mezunu insan kaynağı artıyor. Hem ülkemiz insan kaynağından yararlanılması hem de üniversitelerdeki hocalarımızla işbirliği yapılarak sektörle ilgili araştırmaların gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Bununla birlikte, gerek makine, gerekse hammadde olarak yüzde 80 dışa bağımlı olan sektörün millileştirilmesi önemli ihtiyaçlardan biri. Bu sorunların çözümü sektörümüze özel ihtimam gösterilmesi ve haklı taleplerinin karşılanmasında yatıyor. Gelecekte sektörle ilgili çok daha büyük başarıları yine bu salonda birlikte kutlayacağımıza olan inancım tam.”

EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, yaklaşık 3 bin yıllık tarihi geçmişi olan halıcılık sektörünü daha ileri noktaya taşımayı amaçladıklarını belirterek Anadolu’da binlerce yıldır el emeği, göz nuru ile dokunan halıların ihracatta dünya ikincisi sektörün zeminini oluşturduklarını ifade etti. Türkiye’nin 2018 yılında halıcılık sektöründen 2 milyar 266 milyon dolar döviz elde ettiğini kaydeden Eskinazi, ihracat rakamlarıyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Türkiye makine halısı ihracatında dünya lideri olurken, toplam halı ihracatında ise; Çin’in ardından dünya ikincisi konumunda. Halı sektörümüz Türkiye’nin toplam ihracatından yüzde 1.5 pay alırken, dünya halı ihracatından yüzde 15 civarında pay alıyoruz. Halı ihracatımız, 2019 yılının Ocak- Mayıs döneminde ise; yüzde 10.45’lik artışla 944 milyon dolardan, 1 milyar 43 milyon dolara yükseldi. 2019 yılının 5 aylık döneminde yaptığımız 1 milyar 43 milyon dolarlık halı ihracatımızın 881 milyon dolarlık dilimi makine halısı ihracatı oldu. Tufte halı ihracatımız 141 milyon dolar şeklinde kayda alınırken, el halısı ihracatımız 21 milyon dolarda kaldı. Türkiye’nin halı ihracatında en önemli ülke grupları Ortadoğu ülkeleri, Amerika ülkeleri ve AB ülkeleridir. Toplamda 170 civarında ülkeye halı ihracatı yapıyoruz. İlk sırada 251 milyon dolarlık halı ihracatı ile Amerika Birleşik Devletleri yer alırken, ikinci sırada 191 milyon dolarlık tutarla Suudi Arabistan, üçüncü sırada ise; 50 milyon dolarlık halı ihracatı ile Almanya yer aldı. Sektörümüzün ihracat hedeflerine ulaşması için pazar çeşitlendirmesine daha çok önem vermesi gerekmektedir. Özellikle Uzak Doğudaki yükselen pazarlara olan pazarlama faaliyetlerimizi arttırmalıyız. Halı ihracatını artırmanın önemli yolu katma değerli, tasarım yönü güçlü halı üretmek ve ihracattan geçmektedir. Halı üretiminde özgün ve kaliteli ürünler üretmeye devam etmek ve uluslararası rekabet gücünü sürdürmemiz gerekmektedir.”

İstanbul Halı İhracatçıları Birliği Başkanı Uğur Uysal

İstanbul Halı İhracatçıları Birliği Başkanı Uğur Uysal da İstanbul’dan halı ihracatının yaklaşık 3’te birinin yapıldığını söyledi. Türkiye genelinde el halısının ihracatta temsili anlamında tek kuruluş olduklarını dile getirdi. Göreve geldikleri 2014 yılından bu yana ihracatın artmasına yönelik projeler geliştirdiklerini anlatan Uysal, katma değerli ihracatın artması için üniversite ve sektör işbirliğinin önemine dikkat çekti. Farklı tasarım yarışmaları düzenlediklerini anlatan Uysal, “El halısında ticari imalat söz konusu değil. Dokuma halı fakirin ürettiği zenginin tükettiği bir ürün oldu. Ne yazık ki el imalatından uzaklaşıyoruz. Biz ülkemizin en azından kültürünü kaybetmemesi ve dokumacılığı unutmaması için Bakanlığa 3 yıl önce bir proje sunduk. Ülkemizde sadece 18 bin dokumacı kaldığını tespit ettik. Sümer halının imal edildiği yıllarda yüz binlerce dokumacı vardı. Dokumacılık işini yapanların yaş ortalaması ise 65 ve üzeri. Bize bir görev düşüyor. Atölye tipi üretim için mekan, sigorta ve devlet destekleri şart. Projemize göre alıcı dokuyucunun maaşını versin. Devlet de sigorta ve tazminat yükünü alsın. Bu ülkede el halıcılığının yaşamasını istiyorsak bu tip projelerin takipçisi olalım.” dedi.

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu da halıcılık sektöründe ticari faaliyet gösteren 175 üyeleri bulunduğunu belirterek sektördeki sorunları sıraladı. Mutlu, “Üretim, satış ve pazarlama konusunda nitelikli eleman ihtiyacının yanı sıra sektörün enerji maliyetlerindeki artış en temel sorunların başında geliyor. Bunun yanısıra ithal makine ve hammadde kullanımı ile birlikte gümrük giderleri, meslek okullarının halıcılık konusunda bazı düzenlemelere ihtiyacı var. Ürün geliştirme ve yeni ürün üretiminde ne yazık ki araştırma ve geliştirme çalışmaları yetersiz kalıyor. Bunların yanı sıra ürün desenlerinde özgün tasarımlar çalışmalı. Uzak doğudan ithal edilen ucuz mallar haksız rekabete neden oluyor.” diye konuştu.

Milletvekilinden Destek Sözü

CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, yasama organının bir üyesi olarak sektörün daha iyiye evrilmesi için ortak bir çaba içinde bulunmak istediğini kaydetti. Sektörün sorunlarıyla ilgili olarak hükümetle olan sorunların dışında yasal ve mevzuata dair işlemler için bazı beklentiler olduğunu anlatan Sındır, “Bir ziraat mühendisi olarak, halı dokumacılığının hammaddesinin üretimi açısından sektörün bir ucunda sayılırım. Sektörün temel sorunun nitelikli eleman ihtiyacı olduğunu biliyorum. Meslek yüksekokullarında ilgili programın açılarak uygun müfredat ile eğitim verilebilir. Pazardaki daralma ile birlikte rekabet şartları ağırlaşıyor. Bir firmanın rekabet üstünlüğü kurabilmesi için ya yeni ürüne yada mevcut ürünleri daha koşullarda sunmaya yada yeni yöntemlerle ucuza üretime ihtiyacı vardır. Sektörde ne yazık ki yenilikçiliğin yerini taklitçilik alıyor. Ar-Ge’ye yatırım yapan firmaların yanında korsan ve merdiven altı üretim yapan firmalar kalitesiz üretimi arttırıyor.” dedi.

Girdi maliyetlerindeki yükselişe dikkat çeken Sındır, özellikle elektrik giderlerinin zamlar nedeniyle daha derin bir sorun haline geldiğini savundu. Aile işletmelerinin bir türlü kurumsallaşamadığını dile getiren Sındır, “El halıcılığı zamanında 1.5-2 milyar dolarlık üretim hacmine sahipken bu rakam düştü. Aslında çok önemli bir sektörü konuşuyoruz. Çin’e yakın bir ihracat hacmine sahibiz. Hükümetin ve yasama organının sektörün önünü açma zorunluluğu var. Bana ne zaman ihtiyaç duyarsanız yanınızdayım. Çünkü ithalata dayalı değil üreterek büyüyen bir ekonomiye sahip olmalıyız.” diye konuştu.