İlgi : Ticaret Bakanlığı’nın 07.07.2023 tarihli ve 86879822 sayılı yazısı.
İlgide kayıtlı yazıda, 2022 yılında Dünyada ABD Doları karşısında en çok değer kazanan para birimlerinden
biri olan Angola Kwanzası’nın, 11 Mayıs 2023 tarihinden bu yana ciddi değer kaybına uğradığı belirtilerek
yaşanan süreçteki siyasi ve ekonomik gelişmeler hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir.
Anılan gelişmeler hakkındaki detaylı bilgiler ekte yer almaktadır.
EK;
ANGOLA’DAKİ GÜNCEL GELİŞMELER HAKKINDA
T.C. Luanda Ticaret Müşavirliği
2022 yılında Dünyada ABD Doları karşısında en çok değer kazanan para birimlerinden biri
olan Angola Kwanzası, 11 Mayıs 2023 tarihinden bu yana ise çok ciddi değer kaybına
uğramaktadır. Angola Merkez Bankası’nın açıkladığı resmi kur verilerine göre 11 Mayıs 2023
tarihinde 507,7 seviyesinde olan ABD Doları/Angola Kwanzası kuru, 16 Haziran 2023 tarihine
gelindiğinde ise %43,3 oranında değer kaybıyla 727,7 seviyesine yükselirken, Euro/ Kwanza
paritesi ise 11 Mayıs 2023’deki 553,8 seviyesinden %43,9 oranında artışla 16 Haziran 2023’de
797,2 seviyesine yükselmiştir. Sahra Altı Afrika bölgesinin en büyük petrol üreticilerinden biri
olan ve ekonomisi büyük ölçüde petrol gelirlerine bağımlı olan Angola ekonomisinde, son
dönemde petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün olumsuz etkilerinin hissedildiği ve ülkede petrol
üretim düzeylerinde geçtiğimiz yıla nazaran düşüşlerin yaşandığı görülmektedir. Bunun yanı
sıra Angola, başta inşaat sektörü olmak üzere ülkede gerçekleştirilen pek çok projeden kaynaklı
olarak Çin Halk Cumhuriyeti’ne ciddi ölçüde borçlu durumda olup yakın dönemde bahse konu
ülkeye büyük montanlı bir borç ödemesi gerçekleştirildiği haberi basına yansımıştır. Sahra Altı
Afrika bölgesinde Çin’e en fazla borçlu ülke konumunda olan Angola’da, hükümetin son
dönemde Amerika Birleşik Devletleri ile siyasi ve ekonomik alanlarda yakınlaşmasının Çin
yönetiminde ciddi bir rahatsızlık yarattığı dile getirilmektedir. Ülkede yerel para biriminin bir
ay gibi kısa bir sürede yaşadığı ciddi değer kaybı sonucunda bankacılık kesimi de büyük
darboğaz yaşamakta olup döviz satışı ve döviz transferi işlemleri durdurulmuş durumdadır.
Döviz kurundaki yükselişlerle birlikte Angola hükümeti, ülkede uzun yıllardan bu yana benzin
fiyatları üzerinde uyguladığı sübvansiyonları kademeli olarak kaldıracağını açıklamış ve bir
litre benzin fiyatı 2 Haziran 2023 tarihi itibarıyla 160 Kwanza’dan 300 Kwanza’ya
yükseltilmiştir. Ekonomik Koordinasyondan Sorumlu Devlet Bakanı Manuel Nunes JUNIOR
tarafından taksi şoförleri ve motosikletli taksi şoförlerinin sübvanse edilmeye devam edileceği
ve benzini eski fiyattan temin edebilmeleri için kendilerine indirim kartı dağıtılacağı açıklansa
da benzin fiyatındaki artış ülkede tepkiyle karşılanmış ve başkent Luanda başta olmak üzere
ülkenin bazı bölgelerinde protesto gösterileri başlatılmıştır. 6 Haziran 2023 tarihinde ülkenin
güneyindeki Huambo şehrinde gerçekleştirilen protesto gösterisi sırasında Angola polisi ile
göstericiler arasında çıkan çatışmada 5 kişi hayatını kaybetmiştir. Benzin fiyatlarındaki artışın
yanı sıra son dönemde ülkede döviz kurlarındaki artışla birlikte hissedilmeye başlanan hayat
pahalılığını da gerekçe gösteren göstericiler, 17 Haziran 2023 tarihinde ise bu kez başkent
Luanda’da protesto gösterileri düzenlemiş ve bu kez gösteriler sırasında pek çok kişinin
yaralandığı haberleri ajanslarda yer almıştır.
Ülkede son dönemde yaşanan ekonomik sorunlar ve benzin fiyatlarındaki artış neticesinde
gerçekleştirilen protesto eylemlerinin ülke geneline yayılmadığı ve katılımların nispeten düşük
olduğu görülmekte olup eylemlerin daha geniş şiddet olaylarına dönüşmeden güvenlik
güçlerince bastırılacağı öngörülmektedir. Bununla birlikte Angola Kwanzasında son dönemde
yaşanan hızlı değer kaybının, ücretlerde ülke genelinde ciddi bir iyileşme gerçekleştirilmediği
takdirde vatandaşların alım güçlerinde ciddi bir kayba yol açacağı ve bunun da halk nezdinde
ciddi bir fakirleşmeyle sonuçlanacağı değerlendirilmektedir.
Diğer taraftan son dönemde Türkiye ile Angola arasındaki siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerin
güçlendiği görülmekte olup özellikle Sayın Cumhurbaşkanımızın 2021 yılında Angola’ya
gerçekleştirdiği ziyaretin ardından ikili ilişkilerimiz ciddi bir ivme kazanmıştır. Söz konusu
ziyaretin ardından iki ülke arasında pek çok siyasi ve ekonomik anlaşmanın yanı sıra enerji,
müteahhitlik, savunma sanayi gibi alanlarda anlaşmalar da imzalanmıştır. Bununla birlikte son
dönemde Angola’da yaşanan ve sokak olaylarıyla sonuçlanan ciddi döviz darboğazının,
şirketlerimizin henüz başlamamış bulunan bahse konu projelerini olumsuz anlamda
etkileyebileceği değerlendirilmektedir. Ülkede yaşanan döviz krizi nedeniyle Angola
hükümetinin önceliklerinin değişebileceği ve projelerde gecikmeler ve aksamalar
yaşanabileceği değerlendirilmektedir.
